1

De Ideale Sociale Basis: Visie op een Veerkrachtige Gemeenschap

De sociale basis is cruciaal voor het welzijn en de gezondheid van een gemeenschap. Het concept gaat verder dan alleen basisvoorzieningen; het omvat een netwerk van relaties, initiatieven en structuren die mensen in staat stellen zelfstandig te leven en elkaar te ondersteunen. Voldoende inkomen en geen geldstress dragen eraan bij dat inwoners gemakkelijker gezond blijven en kunnen deelnemen aan de samenleving, zoals door naar elkaar om te kijken, vrijwilligerswerk te doen en betaald werk te verrichten.

Volgens het rapport van Movisie speelt de sociale basis een rol in het verminderen van de druk op de zorg, maar is het geen oplossing voor alle problemen. Sterke gemeenschappen kunnen de zorg aanvullen, maar daar is investering voor nodig.

Samenwerking tussen gemeentes, welzijnsorganisaties en bewoners is essentieel om deze veerkrachtige basis te creëren.

Werksessie leider

Klaske Gonlag
Coördinator Armoede en Schulden
Gemeente Rotterdam

2

Een Pedagogisch Sterke Basis voor Opgroeiende Kinderen

Het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) benadrukt het belang van een sterke pedagogische basis voor het opgroeien, opvoeden en de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Deze basis bestaat uit alle sociale relaties en leefomgevingen, zoals buren, sporttrainers en leerkrachten, die bijdragen aan het opgroeien van kinderen. Dit ondersteunt de kinderen en helpt ook ouders bij het opvoeden en alledaagse uitdagingen.

Met toegankelijke ontmoetingsplekken, zoals voorzieningen in wijken en scholen, kunnen kinderen zich positief ontwikkelen en ouders en/of opvoeders elkaar bijstaan bij vragen over opvoeding.

Opvoedingsvragen hoeven niet altijd te leiden tot een zorgvraag. Samen weten we meer dan alleen: It takes a village to raise a child. 

Werksessie leiders

Jobien Nienhuis
Coördinerend Strategisch Beleidsadviseur
Gemeente Rotterdam

Isabel Fino dos Santos Boialvo
Beleidsadviseur Jeugd
Gemeente Rotterdam

3

Welzijn, Preventie en Zorg: Hoe Versterken Ze Elkaar?

Welzijn, preventie en zorg zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar de verwachtingen van de sociale basis zijn soms te hoog. Het rapport van Movisie stelt dat, hoewel preventie- en welzijnsinitiatieven veel kunnen bijdragen aan het verminderen of veranderen van zorgvragen, zij geen vervanging zijn voor professionele zorg.

De druk op de zorg kan niet volledig worden weggenomen door de sociale basis, maar een sterke samenwerking tussen welzijn, preventie en zorg biedt wél kansen, zoals goede ondersteuning bij geldzorgen. Door de sociale basis te versterken, kunnen gemeenschappen gezonder en veerkrachtiger worden.

Werksessie leider

Tanja Jagtenberg
Directeur
Gro-up Buurtwerk

4

Positieve Gezondheid: Een Inspirerende Basis voor Zelfredzaamheid en Eigen Regie

Zelfredzaamheid en eigen regie zijn centrale thema’s in het beleid rondom de sociale basis. Movisie benadrukt dat deze begrippen hand in hand gaan met het concept van positieve gezondheid. Een bredere kijk op gezondheid, waar naast lichamelijke en mentale gezondheid ook domeinen als participatie en zingeving belangrijk zijn voor de ervaren gezondheid.

Cruciaal hierbij is de invloed die mensen hier zelf of met elkaar op kunnen hebben. Het stimuleren van zelfredzaamheid en samenredzaamheid draagt bij aan een betere gezondheid en minder zorgafhankelijkheid.

Werksessie leiders

Melinda Lorincz
Senior Beleidsadviseur
Gemeente Rotterdam

Wies Vink
Directeur
InMovement

5

Mantelzorgers: De Ruggengraat van een Zorgzame Samenleving

Mantelzorgers vormen een belangrijke ruggengraat van een zorgzame samenleving. Ze leveren een onmisbare bijdrage aan het welzijn en de zorg voor een ander. Binnen families, buurten en gemeenschappen wordt veel voor elkaar gezorgd. En ook al noemen ze zichzelf vaak niet zo, veel jonge Rotterdammers zijn mantelzorger voor een ouder, broer of zus.

Maar er is een risico op overbelasting van de mantelzorger. Hoe zorgen we binnen de ‘sociale basis’ voor passende steun wanneer er vanuit hun sociale netwerk, scholen, werkgevers en/of instanties nog meer beroep op hen wordt gedaan? En hoe voorkomen we dat mantelzorgers worden gezien als vervanging voor professionele zorg?

Werksessie leiders

Rianne Kasse
Beleidsadviseur Informele Zorg
Gemeente Rotterdam

Marlies de Kok
Beleidsmedewerker / You Never Care Alone
InMovement

Danielle van Veen
Communicatieprofessional 
WMO Radar | Mantelfoon

6

Uitdagingen en Trends in het Vrijwilligerswerk

Vrijwilligerswerk is cruciaal voor de zorgopgave van de toekomst, maar brengt ook uitdagingen met zich mee, zoals inclusiviteit, diversiteit in vaardigheden en wisselingen in motivatie. Het is belangrijk om vrijwilligers te erkennen, te waarderen, goed te ondersteunen en op te leiden. Actuele trends tonen aan dat er een groeiende vraag is naar flexibele en hybride vormen van vrijwilligerswerk.

Maar dit vraagt wat van de maatschappij. Welke trends en ontwikkelingen zijn er rondom het vrijwilligerswerk? En wat vragen die van de samenwerking met professionals en organisaties? 

Werksessie leiders

Ellis de Graaf
Projectmanager
Zorgzaam010

Astrid van der Steen-van Leeuwen
IMPACT adviseur
Zorgzaam010

7

Verbind Kracht: Samenredzaamheid en Sociale Verbinding

In het versterken van de sociale basis is het bevorderen van samenredzaamheid een belangrijk doel. Volgens het rapport van Movisie betekent dit dat gemeenschappen hulp nodig hebben in hun vermogen om elkaar te helpen en te ondersteunen. Samenredzaamheid draagt niet alleen bij aan het welzijn van individuen, maar vermindert ook de druk op professionele zorg. Hoe creëren we bij bewoners het besef en inzicht dat we meer voor elkaar moeten zorgen en dat dit voor zowel de ontvanger als gever waardevol is? Hoe stimuleren we bewoners om burenhulp of andere vormen van hulp te bieden? En hoe faciliteren we initiatieven?

Werksessie leiders

Laelia Luchtmeijer
Coördinator & Senior Beleidsadviseur Informele Zorg & Ondersteuning
Gemeente Rotterdam

Janet Vos
Directeur-bestuurder
Stichting Opzoomer Mee

8

Ruimte voor Ontmoeting: Plekken en Locaties die Verbinden

De fysieke ruimte speelt een cruciale rol in het versterken van de sociale basis. Buurthuizen, pleinen en andere ontmoetingsplekken zijn essentieel om mensen met elkaar in contact te brengen en het gemeenschapsgevoel te bevorderen. Het rapport van Movisie benadrukt dat we moeten blijven investeren in toegankelijke ruimtes waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten en activiteiten kunnen organiseren. Deze plekken zijn van groot belang voor het bevorderen van sociale samenhang en welzijn.

Werksessie leider

Alex de Beer
Beleidsadviseur Welzijn
Gemeente Rotterdam

9

Met een Frisse Blik: Anders Kijken als Professionals, Wijkwerkers en Bewoners

Iedereen die actief is in de sociale basis moet leren om met een frisse blik naar het werk te kijken, aldus het rapport van Movisie. Dit geldt voor de gemeente, professionals in de wijk, sociale initiatieven en bewoners. Ieder heeft een cruciale rol in het versterken van de sociale basis, waarbij de beweging steeds meer is. Minder top-down, meer samen met de gemeenschap.

Volgens het rapport van Movisie moet deze samenwerking gebaseerd zijn op gelijkwaardigheid. Het draait om het creëren van ruimte voor initiatief en eigenaarschap van bewoners en om het ondersteunen van hun zelfredzaamheid. Steeds weer gaat het erom de mens te zien en te begrijpen wat echt van betekenis is voor een ander. Dit vraagt flexibiliteit en aanpassingsvermogen, niet alleen bij de gemeente en professionals, maar ook bij vrijwilligers en bewoners.

Werksessie leider

Radboud Engbersen
Programmaleider sociale basis
Movisie

10

De Faciliterende Overheid: Rollen, Regels en Ruimte voor Initiatief

De overheid heeft de verantwoordelijkheid om kaders te scheppen die de sociale basis versterken, maar moet ook ruimte laten voor eigen initiatief.

Uit het rapport van Movisie blijkt dat de overheid een faciliterende rol moet spelen, waarbij zij de gemeenschap ondersteunt zonder te veel in te grijpen. Dit vraagt om heldere rollen en regels, zodat gemeenschappen de ruimte krijgen om eigenaarschap te nemen over hun eigen welzijn.

Werksessie leiders

Rian Smit
Beleidscoördinator Welzijn
Gemeente Rotterdam

Elvira van Baarle
Coördinerend beleidsadviseur Welzijn
Gemeente Rotterdam