Uitkomsten

Op deze pagina vind je de uitkomsten van de werksessies op de conferentie Logistiek Beweegt de Circulaire Economie. We gaan in op de praktijkvraagstukken, resultaten en delen de presentaties. Ook behandelen we de ambities die de deelnemers hebben met logistiek en circulair. Daarnaast delen we de uitkomsten van de vraag welke voorwaarden we zien voor een volgende stap richting circulair. Klik op één van de links hieronder om naar de specifieke onderdelen te gaan.

Uitkomsten werksessies:
De ambities van deelnemers met logistiek en circulair
Voorwaarden voor de volgende stap
- Voorwaarden aan logistiek
- Voorwaarden aan specifieke onderdelen van de keten

Werksessies

Op de conferentie werd in groepen gewerkt aan praktijkvraagstukken rondom logistiek en circulair ondernemen. Hieronder vindt je de uitkomsten van deze werksessies.

DiCE: Naar een schaalbare circulariteit van digitale medische gebruiksartikelen

Hoe maken we circulariteit van/voor single use medical devices schaalbaar, zodat het net zo gewoon is als voor kapitaalgoederen in de sector? Welke rollen liggen er voor fabrikanten, zorgverleners en logistieke dienstverleners? Met deze vraag gingen de deelnemers van de werksessie van DiCE aan de slag.

De uitkomsten van deze werksessie:

Intensieve samenwerking is nodig
Grote behoefte aan nieuwe verbindingen, ook van partijen die elkaar nog niet kennen
Durf consequenties van veranderende businessmodellen te benoemen en transparant te maken
Belangrijk om kennis te delen en te onderzoeken wat je nog niet weet
Er gaan nieuwe logistieke modellen ontstaan  partijen die nu nog niet bestaan

Presentatie:

Werksessie DiCE.pptx

In samenwerking met:

Bas van Bree, operationeel directeur TKI Dinalog
Hans Leijen, Senior Supply Chain Consultant, Philips Innovation Engineering Solutions
Elke van Mol (Janssen Pharmaceuticals)

Grondstoffen Collectief Nederland: Naar grondstoffenketens op basis van organische reststromen in de regio Rijnland

Hoe breng je een circulaire keten op gang waarin bermmaaisel uit en in Rijnland wordt geoogst en meervoudig verwaardt? Hoe doe je dat zo klein als mogelijk, zo groot als noodzakelijk? Aan deze business case werd gewerkt in de werksessie van Grondstoffen Collectief Nederland (GCN).

Deze werksessie had een heel concreet resultaat, namelijk de suggestie om een bermgras collectief op te richten! Het idee van het collectief is om eigenaar van de berm te worden en regie te krijgen in de keten van gras tot vezel. Daarnaast kwamen uit de sessie de volgende uitkomsten:

R-ladder niet geschikt voor ‘opwaarderen’ afval/volledig nieuwe grondstof
Het is niet helemaal nieuw. We kunnen leren van agri-coöperaties en andere (bestaande) initiatieven, bijvoorbeeld logistieke concepten als DSS.
De bodem is van ons allemaal! Net als water en lucht. Hoe zorgen we er allemaal voor? Dus de waarde is ook voor ons allemaal.
Waarom moeten we alles financieel maken?
Eigendom van grondstof hoef je niet over te dragen! Vergemakkelijkt dat circulair?

Presentaties:

In samenwerking met:

Robert Ossevoort, programmamanager TKI Dinalog
Richard Liebrechts, secretaris Grondstoffen Collectief Nederland

Dutch Fresh Port: Naar een logistieke hub

Op de bedrijventerreinen van Dutch Fresh Port (DFP) zijn allerlei soorten reststromen. Om naar circulair te gaan, moeten deze reststromen worden georganiseerd, bijvoorbeeld met een hub voor reststromen. Maar hoe geef je deze vorm? Dutch Fresh Port heeft een aantal suggesties en voorbeelden gekregen om dit vorm te geven. Hier gaan zij zich de komende periode op richten.

De werksessie had volgende uitkomsten:

Ideale mix van reststromen
Data biedt inzichten en transparantie
Gewoon beginnen: leren en doen!
Wet- en regelgeving kan ontwikkeling naar circulair beperken
Wat is de gezamenlijke waardepropositie?
Ontwikkelen van de markt: vliegwiel-concept? (eindproduct/halffabrikaat)

Presentatie:

Werksessie Dutch Fresh Port.pptx

In samenwerking met:

Ian van der Jagt, directeur Netwerkontwikkeling, Berkman Energie Service
Gert-Jan Verstoep, Strategisch adviseur regionale economie, Dutch Fresh Port
Xavier van Binsbergen, Adviseur/ trainer Waardevol Verbinden
Freek Brilleman, Senior Lecturer, Hogeschool Rotterdam

LogiCELL: Naar circulair met logistiek als enabler

In deze werksessie werden twee onderzoeken gepresenteerd. Het eerste onderzoek is van Marilène van Reenen, student-onderzoeker Wageningen University, en brengt aan de hand van CO2-uitstoot en kosten in kaart hoe het eruit zou zien als afgedankte meubels opnieuw in de winkels worden gebracht en welke aanpak daarvoor het meest geschikt is: centraal of decentraal? Het andere onderzoek is van Mila Verhaag, student-onderzoeker Wageningen University: zij ontwikkelde een model dat berekent hoe het ontwerp van een inzamelingsnetwerk voor deze monostromen eruit zou moeten zien en wat de financiële aspecten hiervan zijn. Daarnaast heeft ze onderzocht welke invloed verschillende niveaus van gesegmenteerd afval hebben op dit netwerk.

Deze werksessie had de volgende uitkomsten:

Eerst goed ontwerpen van producten
Wie betaald wat?
R-Ladder: hoe hoger op de ladder, hoe korter de logistieke keten!
Beleid is écht aan zet, anders krijgt de circulaire economie te weinig schaal
Samenwerken ‘white label’ afvalinzameling
Vervolgonderzoek: welke meubels valt de meeste winst te behalen?
Samenwerking afvalinzameling met ontwerpers etc.

Presentatie:

In samenwerking met:

Antoine Heideveld, Het Groene Brein
Renzo Akkerman, Wageningen University
Marilène van Reenen, student-onderzoeker Wageningen University
Mila Verhaag, student-onderzoeker Wageningen University

Interface: Naar een klimaatpositieve organisatie

Hoe houd je controle en organiseer je de circulaire verwerking van producten die de hele wereld overgaan? Dat was de vraag die centraal stond bij de werksessie van Interface. Als leverancier van onder andere tapijttegels die CO2 opslaan is deze vraag van belang zodat de opgeslagen CO2 niet vrijkomt. Deze werksessie had de volgende uitkomsten:

Uitleveren ‘As a Service’ (abonnement) in plaats van kopen
Centraal of decentraal verwerken hangt af van volumes
Hef statiegeld op tapijttegels of verplicht terugname in contract
Op zoek naar andere producttoepassingen van retour genomen producten, bijvoorbeeld textielindustrie
Betrek ketenpartners, bijvoorbeeld schoonmaakbedrijven, tussenhandelaren en eindgebruikers.

In samenwerking met:

Elmar Otten, beleidsadviseur circulair ondernemen, evofenedex
Rick Stroecken, projectmanager supply chain management, evofenedex
Bas Stuifbergen, Director European Planning & Logistics, Interface
Chris van Dam, Logistics Specialist EMEA, Interface
Janneke Leenaars, sustainability manager, Interface

Welke ambities heb je met logistiek en circulair?

Tijdens de conferentie vroegen we deelnemers hun ambities te delen op het gebied van logistiek en circulair ondernemen. De volgende statements vielen op:

Ik wil bewustwording bevorderen want dat is een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle transitie
Ik wil circulaire processen door de hele keten heen geadopteerd zien te krijgen, want alleen dan gaat het werken
We moeten toe naar ‘duurzaam productieve afvalstromen’; reverse logistics’
Gebruik data in allerlei toepassingen, zoals RFID, digitaal productpaspoort e.d.
Ik wil beter begrijpen wat logistiek kan betekenen voor het bereiken van de klimaatdoelen van 2030, c.q. grip krijgen op de specifieke logistieke uitdagingen van circulair ondernemen
Ketensamenwerking is cruciaal; daarvoor zijn nieuwe modellen nodig.
Ik wil circulaire waardeketens op gang brengen
Ik wil de CO2-footprint van vervoer naar mijn klanten met 50% terugbrengen in 2030, c.q. bijdragen aan een versnelling van de transitierichting 100% circulair in 2050.
Ik wil een multi-modaal logistiek netwerk faciliteren met een voorkeur voor water boven weg
Ik wil dat logistiek de discipline wordt die beoogt om ons te voorzien van wat we nodig hebben met zo weinig mogelijk beweging
Ik wil alle grondstofstromen aan elkaar koppelen en zo effectief mogelijk inzetten, c.q. ik wil ketens verbinden voor een wereld zonder afval; voorbeeld: 60% tot 80% van de voedselverspilling moet beeindigd: weer terug in de voedselketen.

Welke voorwaarden zien we voor de volgende stap?

We vroegen de deelnemers welke voorwaarden zij zien voor de volgende stap: die naar circulair. Welke voorwaarden zien we? En wat gebeurt er wanneer we niet aan deze voorwaarden voldoen?

Voorwaarden aan de logistiek zelf:

Een belangrijk issue waar veel circulaire projecten op stuk lopen is dat van de aanlevering van ‘retour’-producten in voldoende volume en van de juiste kwaliteit; logistieke dienstverleners kunnen hierin een belangrijke rol spelen.
In dat kader is het monitoren van deze retourstromen belangrijk
Dat vergt in de praktijk voorzieningen als een data-platform, waardoor inzicht en transparantie ontstaat
Zie logistiek vooral als meer dan alleen transport; zie het vooral als discipline voor procesbeheersing
Het is belangrijk om na te denken over nieuwe samenwerkingsvormen, waarbij de oude coöperatieve structuren de moeite van het verkennen waard zijn. Daarbij is de ontwikkeling van een gezamenlijke value proposition cruciaal.
Bij die samenwerkingsstructuren gaat het ook in hoge mate om goede afspraken over de verdeling van risico’s, kosten en opbrengsten.
Standaardisatie in de keten is van belang.
Het is belangrijk om goed te verkennen welke prikkels bedrijven nodig hebben om van lineair naar circulair te gaan.

Voorwaarden aan specifieke onderdelen van de keten:

Welke voorwaarden zien we voor de verschillende onderdelen van een keten om stappen te zetten richting circulair? We maken onderscheid in product, proces, samenwerking, beleid/regelgeving, onderzoek en eindgebruiker.

Product:
- Ontwikkel modellen voor ‘product as a service’, b.v. met abonnementsvormen en/of statiegeld
- Zorg dat je kunt werken met gestandaardiseerde en uitwisselbare componenten;
- Ontwikkel producten zo dat hergebruik (zo hoog mogelijk op de R-ladder) gemakkelijk is;
- Verschillende producten ontstaan in verschillende processen: analyseer steeds waar de (klant-)ontkoppelpunten zitten;
- Ontwikkel het grondstoffen-paspoort, zodat we altijd weten wat er in een product zit en dus ook hoe we het kunnen hergebruiken; betrek hierin ook eisen aan materiaal qua duurzaamheid, hergebruik e.d.
- Onderscheid goed dat er producten zijn met hoge volumes en met veel lagere volumes; deze vergen verschillende aanpakken
Proces:
- Betrek alle relevante stakeholders en zorg voor ‘power’ in de keten.
- Werk samen met anderen in de regio en/of juist in andere sectoren, misschien ook onverwachte, zoals schoonmaakbedrijven;
- Neem klanten mee in het proces: weggooien is vaak makkelijker dan bewaren;
- Ontwikkel lokale/regionale inzamelinghubs (die mogelijk verschillende stromen ondersteunen).
- Het aanbod van retourstromen is niet altijd helder; met name bij b.v. kringloop-spullen; dat moet helderder worden.
- Er is een process-orchestrator nodig. Daarbij kan het vaak belangrijk zijn om die rol te beleggen bij een onafhankelijke partij;
- Voorkom de opzet van ‘stofzuiger’-achtige constructies:
  - die zo groot zijn dat ze niet kunnen werken met gedifferentieerde stromen;
  - en/of veel te veel transport vergen
- Regel de ‘eigendom’ van producten in verschillende stadia in het proces;
- Organiseer data-platformen voor uitwisseling van informatie aan spelers in ketens en organiseer de governance daarvan;
- Zoek in de samenwerkingsvormen ook nadrukkelijk naar de beschikbaarheid van alle expertise die nodig is;
- Denk niet primair in termen van eindproducten, maar veeleer in ‘gewilde’ halffabricaten;
- Combineer waar mogelijk transportstromen, doe dit vooral in de stad (daar is het het duurst)
Samenwerking:
- Breng in beeld, c.q. certificeer ook de mate van (%) circulariteit van de klant;
- Organiseer de samenwerking tussen deelnemende bedrijven en overheden; werk daar volgens het principe van de coalition of the willing. Er moet urgentie gevoeld worden
- Neem omwonenden mee, b.v. bij initiateven als ‘hub’-vorming
- Verbind problemen en thema’s: b.v. hoe kan een circulair proces/product bijdragen aan andere huisvesting, waterbeheer, cultuur?
- ‘De logistiek’ kan een bepalende rol spelen in de transitie door:
  - Kennispartner
  - Verbinder
  - Volume-accumulator
- De sleutel is de ‘mindset’: in de keten moeten we ‘anders kijken, anders denken, anders doen’.
Beleid en regelgeving:
- Er moet beter nagedacht worden over wat ‘afval’ is; er moet wetgeving komen waardoor afval beter als grondstof kan worden gezien; de afvalstatus moet zo veel mogelijk worden voorkomen.
- Producten als bermgras en grond zijn van ons allemaal; hoe wordt in regelgeving geborgd dat wij allemaal profiteren, c.q. dat niet de winsten worden geprivatiseerd en de verliezen naar ons samen gaan?
- Hoe bepaalt de NVWA de kwaliteit van nieuwe grondstoffen?
- Regelgeving is nodig waar het gaat om retourstromen van medicijnen, toepassing van recyclaat en afval/grondstofverwerking op hubs
Onderzoek:
- Wat is de mate waarin en de wijze waarop gebruikers hun ‘oude’ spullen willen vervangen en de redenen daarvoor; onderzoek triggers voor bewustwording;
- Ontwikkel een governance-model voor horizontale samenwerking in de keten;
- Ga na welke data de producent nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren;
- Onderzoek wat het effect is van verschillende regelgeving in verschillende gemeentes;
- Ontwikkel opleidingen voor reparateurs en betrek Defensie hierbij, b.v. in het kader van het ‘dienjaar’;
Eindgebruikers:
- Ontwikkel modellen waarbij klantengroepen als eindgebruikers kunnen worden gebundeld;
- Ontwikkel modellen voor hergebruik; bij welke schaalgroote landelijk, c.q. regionaal?
- Ontwikkel de functie van ‘grondstoffenscout’, die bij afnemers op zoek gaat naar (bio-) grondstoffen;
- Ontwikkel standaarden voor kwaliteit na reparaties:
  - Garantie
  - Hygiene
  - Markt
- Ook voor de eindgebruiker geldt: sleutel is de mindset. We moeten ons realiseren dat de consument heel veel NIET weet; de retailer moet de consument meekrijgen.

Mogelijk gemaakt door

eenvoudig evenementen organiseren