Workshops

 

Op het festival hebben we dit jaar workshops rondom drie thema's; Innovatie, feedback en programmatisch toetsen. 

Het is niet mogelijk je van tevoren aan te melden voor de workshops, je kiest op de dag zelf. Alle sessies duren 75 minuten en per workshop is er ruimte voor 25 deelnemers. 

 

Innovatie

 

Inholland Netwerk Anders Kijken naar Toetsing
Arjen Heijboer, Inholland

Het Netwerk Anders Kijken naar Toetsing is twee jaar geleden in het leven geroepen met als doel om alle 79 verschillende opleidingen binnen Inholland kennis en ervaringen omtrent toetsing te laten uitwisselen. Veel opleidingen zijn op zoek naar een andere, meer eigentijdse en beter passende manier van toetsing. Binnen het Netwerk worden kennis, good practices en valkuilen gedeeld zodat opleidingen van elkaar kunnen leren. In deze workshop wordt uitgelegd hoe het Netwerk opereert, welke onderwerpen aan bod komen en wat dat oplevert. Als voorbeeld doorlopen we in het kort één van de gegeven sessies met als onderwerp ‘de toetscommissie, zorgen of borgen?’ waarbij de manier van werken van de toetscommissie van Pabo Inholland het uitgangspunt is voor een gesprek over de mogelijke rol van toetscommissies in het algemeen. Door dit voorbeeld kan ervaren worden wat de meerwaarde van uitwisseling binnen een netwerk op het gebied van toetsing is. Daarna is er is ruimte voor vragen en discussie over het Netwerk.

 

Toetsen in hybride leeromgevingen
Karin van Bakel, Nynke Bos & Judith Heijmans, Inholland

In deze workshop staat toetsing in hybride leeromgevingen centraal. Hybride leeromgevingen worden door Cremers beschreven als sociale praktijken rond niet-afgebakende, authentieke opdrachten of kwesties, waarvan de oplossing vraagt om leren over de grenzen van disciplines, traditionele structuren en sectoren heen. Na een korte analyse van de huidige toetsprogramma’s in hybride leeromgevingen binnen Inholland en theoretisch kader rondom toetsing in hybride leeromgevingen, willen we graag met elkaar in gesprek gaan. Daarbij komen de verschillende (on)mogelijkheden aanbod, worden ervaringen uitgewisseld en ideeën voor de toekomst gegenereerd.

 

Het waarderen van reflectieactiviteiten
Heleen Baarslag, Kariene Mittendorff & Elise Eshuis, Saxion

De invulling van deze workshop komt voort uit opgedane ervaringen binnen een meerjarig project waarin we samen met docenten van (technische) opleidingen werken aan het vormgeven van betekenisvolle reflectie in het curriculum en tevens workshops geven aan over de begeleiding en waardering (beoordeling) van reflectie. In de workshop gaan we aan de hand van voorbeelden en praktijkcasussen in op wat de kwaliteit van een reflectie(proces) bepaalt, hoe je een reflectie activiteit van studenten kunt waarderen (of beoordelen) en hoe je daarop goede, gerichte feed-up, feedback en feed forward kunt geven. Ook gaan we in op hoe je studenten vanaf de start van hun studie meer kunt toerusten op het gebied van reflectie (leren reflecteren) op basis van bijvoorbeeld een reflectiemodel dat ook centraal staat bij het waarderen (of beoordelen) van een reflectieproces. Daarnaast zal in de workshop ook aan bod komen hoe feedback geven en reflectie aan elkaar verbonden zijn (maar ook wat het verschil is).

 

Verandert de borgende taak van de examencommissie bij nieuwe toetsvormen?
Phine van Doorne & Gerda van Duijn, De Haagse Hogeschool

Gezien de huidige ontwikkelingen binnen het onderwijs (denk aan Leven Lang Ontwikkelingen, microcredentials, flexibilisering…) en de hierbij behorende nieuwe vormen van toetsen (o.a. leeruitkomsten, beroepsproducten, assessments, programmatisch toetsen) krijgt de hoofdtaak van een examencommissie – het borgen van de kwaliteit van toetsing en examinering – een nieuwe dimensie. Betekent dit een nieuwe wijze van borgen of juist niet?  Tijdens de workshop doen we een poging om met elkaar op een creatieve manier antwoord te geven op deze vraag, en op die manier van elkaar te leren. De workshop is met name interessant voor collega’s uit de driehoek onderwijs (zorgen/borgen), bedrijfsvoering (zorgen) en examen- en toetscommissie (borgen).

 

Het realiseren van meer flexibiliteit in toetsing in deeltijdonderwijs
Anne Lohuis & Lynn Buschers, Saxion

Saxion Parttime School (SPS) biedt studenten in het kader van het experiment flexibilisering hoger onderwijs verschillende mogelijkheden om de opleiding versneld te doorlopen. Het waarderen van werkervaring, waarbij studenten eerder opgedane kennis en ervaring kunnen laten beoordelen is hier een voorbeeld van. Ook kunnen studenten een module leerwegonafhankelijk volgen en zodat zij op hetzelfde moment een extra module kunnen volgen. We zetten momenteel vervolgstappen om de toetsing binnen SPS verder te flexibiliseren zodat we studenten nog meer alternatieven kunnen bieden om hun eigen leerpad te creëren, de studielast te verlagen en waar mogelijk te versnellen. Een van die vervolgstappen is het geïntegreerd holistisch laten beoordelen van meerdere samenhangende leeruitkomsten in een keer. Een andere is het waarderen van werkervaring binnen de opleiding, naast het al bestaande valideringstraject voor de poort. In het eerste deel van de sessie laten we o.a. zien hoe we de beoordeling hebben vormgegeven en wat de ervaringen zijn met de eerste trajecten. In het tweede deel van de sessie gaan we in een kleine groep in gesprek. Je bespreekt o.a. welke elementen je kan benutten binnen je eigen onderwijs en welke alternatieve wijzen van toetsing jullie zelf al aanbieden. 

 

Feedback

 

Paarsgewijs toetsen en feedback geven
Veerle Numan, Melanie de Koning-Riekwel & Eline van Hamersveld, Hogeschool Rotterdam

Binnen verschillende instituten van de Hogeschool Rotterdam, zijn in 2021 en 2022 lessen ontwikkeld en gegeven met de tool “Comproved”. Dat systeem maakt het mogelijk voor studenten (en docenten) op een eenvoudige wijze feedback te geven. Daarnaast kan de tool ook ingezet worden om (toets)opdrachten paarsgewijs met elkaar te vergelijken en aan te geven welke het beste is. In deze workshop laten we zien hoe Comproved in het onderwijsontwerp is opgenomen, leer je hoe Comproved kan bijdragen aan de feedbackgeletterdheid van je studenten en krijg je tips en trucs voor eigen inzet aan de hand van docentervaringen.

 

Feedbackcultuur: Een groot begrip om klein mee te beginnen
Mirjam Straatman, Silas Weinert, Letizia Sciarone (studenten Open Universiteit), Els Roskam-Pelgrim, Avans Hogeschool & Martje Köhlen, Hogeschool Rotterdam

Toch wel bijzonder dat iedereen zo zijn ideeën of zelfs ambities heeft bij het woord ‘feedbackcultuur’, terwijl slechts weinig van ons ook daadwerkelijk al daar zijn of precies kunnen uitleggen wat ermee bedoeld wordt. Een feedbackcultuur willen we blijkbaar, maar wat is het eigenlijk? En misschien nog belangrijker: hoe kom je daar? In deze vragen hebben wij ons met een aantal onderwijskundig collega’s verdiept. We zijn in gesprek gegaan met de ‘reuzen uit het veld’ en hebben naar aanleiding daarvan blogs geschreven en een tool ontwikkeld om erover in gesprek te gaan met je collega’s. Om zo samen de volgende stap richting een feedbackcultuur te kunnen zetten. In de workshop willen we je laten delen in wat we hebben geleerd van deze ‘reuzen’ en gaan we aan de slag met onderdelen van de tool. Ben je nu al benieuwd? Lees alvast onze blogs op lerenvantoetsen.nl/tag/feedbackcultuur/.

Doordat je aan de slag gaat met de feedbackcultuur in je eigen onderwijsomgeving, heeft het meerwaarde om met een directe collega samen deel te nemen aan deze workshop.

 

Feedbackgeletterdheid en feedbackzoekend gedrag
Sonja Broerse, Academica University of Applied Sciences & Frans Prins, Universiteit Utrecht

De actieve rol van studenten in feedbackprocessen krijgt steeds meer aandacht binnen het onderwijs. Studenten worden steeds meer verantwoordelijk gehouden voor het zoeken, interpreteren en gebruiken van feedback. Dit zijn activiteiten die niet vanzelfsprekend zijn voor studenten, enerzijds omdat we dit tot nog toe vaak niet van studenten hebben gevraagd (de student werd gezien als passieve ontvanger van feedback), anderzijds omdat studenten niet altijd de vaardigheden en attitude bezitten om een actieve rol op te pakken (beperkte feedbackgeletterdheid). In deze workshop presenteren we een feedbackgeletterdheidstraining die niet succesvol bleek in het aanmoedigen van feedbackzoekend gedrag bij studenten in werkplekleren. Deze tegenvaller deed ons reflecteren over onze (impliciete) onderliggende assumpties, wat heeft geresulteerd in een integraal procesmodel dat de interactie tussen feedbackgeletterdheid en feedbackzoekend gedrag laat zien in relatie tot zelfregulerend leren. We presenteren het procesmodel en zijn mechanismes aan de hand van een voorbeeld uit de context waarin de interventie plaatsvond. Daarna gaan we samen aan de slag met het procesmodel en leggen we de verbinding tussen het procesmodel en ieders eigen beroepspraktijk.

 

Onderzoek naar feedbackgeletterdheid bij Facility Management
Henrike Meijboom, Hogeschool Rotterdam

Bij de opleiding Facility Management (FM) is onderzoek uitgevoerd naar hoe de opleiding kan bijdragen aan de feedbackgeletterdheid van haar studenten uit de studiejaren 1-4. Binnen dit onderzoek is feedbackgeletterdheid van studenten gemeten volgens het leergerichte model van Molloy et al. (2020). Uit de resultaten blijkt dat de perceptie van studenten en docenten inzake de huidige feedbackgeletterdheid van studenten redelijk op één lijn liggen en dat de verschillen vooral liggen in het waarderen en kunnen doorgronden van feedback. Tussen docenten blijkt er bovendien geen eensgezindheid wat betreft het doel van feedback en de manier waarop feedback worden gegeven. Om deze verschillen te verkleinen worden er professionaliseringstrajecten opgezet voor zowel studenten als docenten. Hierbij wordt rekening gehouden met de verschillende behoeften van studenten per studiejaar. Nieuwsgierig naar de resultaten en context van het onderzoek? Kom dan naar de presentatie. Tijdens de sessie is er ruimte voor vragen, en gaan we met elkaar in gesprek over jullie ervaringen omtrent de onderzochte aspecten van feedbackgeletterdheid.

 

Samen ontwerpen voor feedbackgeletterdheid in een innovatieteam
Henderijn Heldens & Naomi Mertens, Fontys Hogescholen

In deze workshop staat het samen ontwerpen voor feedbackgeletterdheid centraal. Binnen Fontys Hogeschool Kind en Educatie zijn een tiental innovatieteams actief om aan de hand van een eenvoudige ontwerpmethodiek te komen tot handreikingen en tools voor opleiders en/of studenten rondom het versterken van feedbackgeletterdheid. Ervaringen en opbrengsten van twee van deze teams staan centraal. Het ene team richtte zich op het vinden van mogelijkheden om het proces van inner feedback bij studenten op gang te brengen (gebaseerd op Nicol, 2021), het andere innovatieteam richtte zich op het ontwikkelen van een ondersteunende tool bij het komen tot zelfbeoordeling en het benutten van peerfeedback hierbij.  Beide innovatieteams maakten gebruik van de toolkit innovatieteams op https://www.platformsamenonderzoeken.nl/innovatieteams/.
Tijdens de workshop delen we de prototypes van beide innovatieteams, ervaringen en opbrengsten met betrekking tot docent feedbackgeletterdheid en ervaringen rondom het werken met de toolkit innovatieteams.

 

Pilots peerfeedback met verschillende feedback tools
Allard Strijker, Chantal Velthuis & Sóphie Verdegaal, Saxion

Bij Saxion zijn er het afgelopen jaar verschillende pilots uitgevoerd, gericht op peerfeedback met verschillende feedback tools. Drie pilots zijn gevolgd vanuit de opleidingen Commerciële Economie en Fysiotherapie, waarbij werd gewerkt met de feedback tools ‘Eduflow’ en ‘Buddycheck’. In deze sessie delen we de uitkomsten van ons onderzoek, waarin we bekeken hebben met welk doel en op welke manier peerfeedback werd ingezet, of de inzet van de tools leidde tot de gewenste doelen en welke aspecten (zoals wel/geen voorbereiding, uitvoering, verwerking) bijdroegen aan het peerfeedbackproces. We delen graag met jullie de inzichten en aanbevelingen die we op hebben gedaan vanuit interviews met zowel studenten, docenten als coördinatoren van de opleidingen.  Vervolgens gaan we met jullie in gesprek over hoe peerfeedback gebruikt kan worden in de eigen onderwijspraktijk, en met name hoe aan de randvoorwaarden van het inzetten van peerfeedback kan worden voldaan. Denk aan: Hoe kan peerfeedback ingebed worden in een onderwijsprogramma zodat de het bijdraagt aan het behalen van leerdoelen? Maar ook: Hoe kunnen docenten en studenten gestimuleerd worden in hun feedback geletterdheid? Wat komt hierbij kijken? 

 

Programmatisch toetsen

 

Dashboard voor het ontwikkelen van programmatisch toetsen in jouw opleiding
Wendy Peeters, Hogeschool Utrecht & Irene Biemond, Hogeschool van Hall Larenstein

Deze workshop is bedoeld voor docenten en ontwikkelaars die al bezig zijn om het concept programmatisch toetsen in de eigen onderwijspraktijk te ontwikkelen. Aan de hand van (oa) het onderzoek van Torre et al (2021) bespreken we factoren van invloed zijn op het mislukken of slagen daarvan. We presenteren een dashboard dat kan helpen om grip te krijgen op deze factoren. Vervolgens ga je met andere deelnemers aan de knoppen draaien. Welke factoren hebben jullie al goed op orde? Welke knop heeft nog aandacht nodig? Wat is een passende volgende stap voor jullie? En ook: zijn er nog andere knoppen op het dashboard nodig?

 

Ontwerpprincipes voor studiecoaching bij programmatisch toetsen
Debby Weerlink & Xandra Janssen, Fontys Hogescholen

Programmatisch toetsen is een holistische benadering van toetsing waarbij gekeken wordt naar de gehele ontwikkeling van de student bij het ontwikkelen van complexe vaardigheden en competenties die hij nodig heeft in de beroepspraktijk. Hierbij is een van de uitgangspunten dat dialoog over feedback bijdraagt aan de ontwikkeling van zelfsturing bij de student. Studiecoaching is een effectieve manier om die dialoog te creëren tussen de student en de studiecoach. De studiecoach is de persoon die de student voor een langere periode begeleidt, samen met de student de studievoortgang monitort en de student coacht in zijn leerproces. Op basis van literatuuronderzoek en praktijkervaringen van meerdere opleidingen die reeds programmatisch toetsen, zijn zeven ontwerpprincipes voor de inrichting van studiecoaching binnen programmatisch toetsen geformuleerd. In deze workshop gaan we samen in gesprek over deze ontwerpprincipes, en gaan we vooral aan de slag met de vertaling van deze principes naar jouw eigen curriculum. Hoewel de principes geschreven zijn voor programmatisch toetsen, zijn deze zeker ook toepasbaar binnen andere onderwijsconcepten.

 

Programmatisch toetsen bij de Beroepshavo (mbo)
Simone Kooij & Petra Hoeksema, ROC van Amsterdam

De Beroepshavo is een innovatieve mbo-opleiding die studenten voorbereidt op de vervolgstap in het hbo. Studenten leren o.a. via design thinking aan de slag te gaan met vraagstukken uit de praktijk. De opleiding is vormgeven vanuit de principes van programmatisch toetsen. In het ontwikkelingsgerichte deel van de opleiding wordt voortgang van studenten weergegeven in het ontwikkelkompas. Feedback heeft een centrale plek in lessen en leerteams. Dit jaar werken we aan een pilot 'Anders verantwoorden van de diplomabeslissing', om ook de kwalificerende examinering programmatisch in te richten. We delen graag onze ervaringen en zijn benieuwd naar de blik van deelnemers hierop. Ook bespreken we graag een aantal uitdagingen.

 

Assessment as Learning (AsL) in de praktijk bij Open-ICT
Gert van Hardeveld, Hogeschool Utrecht

Open-ICT is een nieuw ICT bachelor onderwijsprogramma, waarin studenten vanaf de start multidisciplinair samenwerken aan projecten van echte opdrachtgevers. Open-ICT volgt de beroepspraktijk zo authentiek mogelijk en daar hoort ook een passende toets praktijk bij. Studenten stellen eigen ontwikkeldoelen en verzamelen zelf bewijzen om ontwikkelingen in formeel en informeel leren aan te tonen. Studenten vragen continu feedback aan allerlei stakeholders, variërend van college studenten (peers), ouderejaars studenten, coaches, vakdocenten tot experts uit de praktijk. Continu is inzichtelijk hoe de student zich ontwikkelt op 10 cruciale vaardigheden en weet de student hoe hij of zij ervoor staat. Aan het einde van ieder semester is er een beslismoment, waarin definitief wordt beoordeeld of de student aan het volgende semester mag beginnen. Gert vertelt hoe deze authentieke leeromgeving met behulp van Scorion wordt ondersteund, hoe studenten bewijzen verzamelen, hoe bewijzen worden gevalideerd en hoe definitief een besluit kan worden genomen over de prestatie van de student.

 

Programmatisch toetsen inbedden in het dagelijks onderwijs, hoe doe je dat?
Niki Stolwijk & Loes van den Berg, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Om programmatisch te kunnen toetsen is het nodig dat studenten feedback (kunnen) ontvangen op handelen, kennis en houding. Het geven en ontvangen van feedback krijgt daardoor een andere plaats in de didactiek en toetsing en moet worden ingebed in het onderwijs. De opleiding Fysiotherapie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen had bij de implementatie van programmatisch toetsen in eerste instantie onvoldoende aanpassingen in de didactiek doorgevoerd, wat leidde tot hoge werkdruk voor collega’s en te weinig zelfsturing van studenten als gevolg. Inmiddels hebben ze het onderwijs radicaal omgegooid, waardoor er ruimte is ontstaan voor studenten om voldoende feedback te ontvangen op de leeruitkomsten en voor docenten ruimte om feedback te geven, uitgaande van vier docentrollen. We presenteren de resultaten van een evaluatie van de implementatie van programmatisch toetsen, en gaan in op de (on)mogelijkheden die we zelf ervaren hebben om het geven van voldoende feedback te borgen. Vragen die we tijdens de workshop bespreken: Hoe organiseer je dat studenten voldoende feedback kunnen vragen, en van wie moeten zij feedback ontvangen: peers, docenten, anderen? Hoe zorg je ervoor dat het geven van feedback niet bovenop de taken van de docent komen?

 

Gepersonaliseerd leren door programmatisch te toetsen
Christina Schouten, Hogeschool Utrecht

Gepersonaliseerd leren is hot. Maar wat houdt het in? En beter nog: hoe zorgen we ervoor dat het daadwerkelijk vorm krijgt in onze dagelijkse, veelal weerbarstige, praktijk? Leren richt zich op de toetsing. Verander de toetsing en het leren wijzigt. In programmatisch toetsen staat de ontwikkeling van de student centraal. Dit levert concrete handvatten op om de opleiding vanuit de leerbehoefte van de student vorm te geven. Elementen van programmatisch toetsen die hieraan bijdragen zijn bijvoorbeeld de dialoog met de student, ontwikkelingsgerichte feedback, holistisch toetsen. Aan de hand van stellingen bediscussiëren we of en hoe met programmatisch toetsen gepersonaliseerd leren kan worden verwezenlijkt.

 

Overwegingen inrichting beslisproces programmatisch toetsen
Judith Revet, Inholland

Het zorgvuldig inrichten van een beslissingsprocedure binnen het concept van programmatisch toetsen (PT) betekent dat je als opleiding ontwerpkeuzes moet maken die passen bij de visie op PT én de middelen en mogelijkheden binnen een opleiding of hogeschool. Participerend in het leernetwerk PT hebben we vanuit een gedeelde urgentie een gespreksleidraad ontwikkeld ten aanzien van de inrichting van het beslisproces. De gespreksleidraad is gevisualiseerd in 18 gesprekskaartjes met per kaartje een beslisvraag en overwegingen voor het maken van een keuze. In de workshop gaan we interactief en aan de hand van de gesprekskaartjes met elkaar in gesprek over de overwegingen die meespelen bij het maken van bepaalde keuzes. Vanuit een concrete casus, de opleiding bachelor Pedagogiek bij Inholland, worden gemaakte keuzes in het beslisproces geïllustreerd aan de hand van de gesprekskaartjes.