Masterclass De therapeutische houding

In deze masterclass is aandacht voor de basishouding van de psychotherapeut. Als behandelaar worden we verondersteld de kunst te beheersen om te vertragen en te verdragen, om rust te brengen in het contact, om ‘op onze handen te zitten’ of juist te exploreren, stimuleren en uit te dagen. We benaderen patiënten met gepaste nederigheid en een niet-wetende of minimaal een niet-àl-wetende houding. We proberen oog te houden voor wat er niet gevoeld of verwoord mag worden. We observeren wat er zich in de interactie met de cliënt afspeelt, zowel in diens eigen omgeving als tussen de cliënt en onszelf. Hierbij richt de psychotherapeut zich nadrukkelijk ook op het proces, meer nog dan op de inhoud. Het luisteren naar de patiënt gebeurt ‘niet alleen met het hoofd, maar ook met de buik’.

In deze masterclass is er aandacht voor de meest basale vaardigheden waarmee het therapeutisch proces en de therapeutische relatie vorm krijgt, vanuit welk psychotherapeutisch referentiekader dan ook. Spelenderwijs prikkelen we de deelnemer met (ervaringsgerichte) oefeningen en met uiteenlopende en soms verrassende perspectieven welke uitnodigen tot verdieping en reflectie op diens therapeutische houding.

Datum: 8 en 9 mei 2025

Docenten: Jeroen Bakker en Pieter de Roij

Literatuur

• Geuzinge, R. (2014). Specifieke veranderingen in het brein door de niet-specifieke factoren van de therapeutische relatie. Een overzicht vanuit een interpersoonlijk neurobiologisch perspectief. Tijdschrift voor cliëntgerichtheid Psychotherapie, 52, 34-48.

• Hafkenscheid, A. (2021). Therapeutisch commentaar en het hier-en-nu: knowing what to say when. In: A. Hafkenscheid. De therapeutische relatie, hoofdstuk 12. Amsterdam: Boom

• Knapen, S. (2017). Samen beter. In afwezigheid van vertrouwen is er geen capaciteit tot verandering. Tijdschrift voor Psychotherapie, 43, 109-125.

• Ogden, P. (2020). Behandelprincipes: de theorie in praktijk brengen. In: P. Ogden, Trauma en het lichaam, hoofdstuk 8. Eeserveen: Mens!

• Rober, P. (2024). Emotieregulatie van de gezinstherapeut. Gezinstherapie Wereldwijd, 35, 308-323.

  Aanbevolen literatuur:

• Buber, M. (2006). De weg van de mens. Cothen: Felix uitgeverij.

Programma 8 mei 2025

Hoe stuurt je therapeutische identiteit je therapeutische houding?

09.30 Kennismaking, inspiratiebronnen en leervragen ophalen 10.15 Ervaringsgerichte oefening: therapeutische houding

10.45 ‘Presence’ in het therapeutische contact: inspiratie vanuit de filosofie (Buber)

11.15 Pauze

11.30 De therapeutische basishouding vanuit jouw eigen psychotherapeutische identiteit: wat en hoe; en hoe houd je die ‘fris en duurzaam’ als therapeut? Toegevoegd perspectief vanuit de interpersoonlijke neurobiologie: observeren en resoneren met o.a. ‘minimal cues’ als handvat.

12.30 Lunch

13.30 De therapeutische basishouding: emotieregulatie van de therapeut.

14.45 Pauze

15.00 De therapeutische basishouding: over twijfels aan jezelf als professional, hoe vertrouw op jezelf als persoon. Hoe blijf je voldoende ‘niet-wetend’? Hoe ‘empower’ je als therapeut?

16.00 Terugblik en integratie: wat neem je mee van deze dag?

16.30 Afsluiting met ervaringsoefening

Optioneel avondprogramma: verrassing

Programma 9 mei 2025

Wat betekent jouw therapeutische houding voor het contact met jouw cliënt?

09.30 Terugblik op dag 1 en inleiding

10.00 Therapeutische basishouding: luisteren naar de innerlijke stem van de therapeut

10.30 Therapeutische basishouding: interpersoonlijke mentaliserende frisheid bewaken; bevorderen van interpersoonlijk functioneren; evenwicht tussen valideren/veiligheid bieden én prikkelend uitdagen/stimuleren tot verandering

11.15 Pauze

11.30 Therapeutische basishouding: een ‘spelende’ therapeut én een ‘spelende’ cliënt

12.30 Lunch

13.30 Therapeutische basishouding in individuele behandeling en systeemtherapie.

14.45 Pauze

15.00 Integratie: wat betekent wat je geleerd hebt voor jouw therapeutische houding, wat wil je er mee en wat ga je daar mee doen?

16.00 Terugblik en vooruitblik

16.30 Afsluiting met ervaringsoefening