Studiegids

Achtergrond opleiding
Het zorglandschap is voortdurend in beweging, waarbij de druk op kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid alleen maar toeneemt. Om ziekenhuizen in staat te stellen het hoofd te bieden aan deze uitdagingen heeft de NVZ in 2005 het initiatief genomen om de masterclass Patiëntenlogistiek en Capaciteitsmanagement te ontwikkelen. Het doel is om ziekenhuizen nieuwe gezichtspunten en expertise aan te reiken die structureel bijdragen aan optimalisatie van de patiëntenzorg en de bedrijfsvoering.

In de masterclass krijgt je antwoord op praktische vragen als:
•    Welke mogelijkheden zijn er om de zorgprocessen slimmer te organiseren en de capaciteit van de benodigde middelen optimaal in te zetten?
•    Hoe kunnen we de processtappen beter op elkaar afstemmen en de doorstroming verbeteren?
•    Hoe de patiëntprocessen en capaciteiten integraal te sturen?
•    Welke mogelijkheden zijn er om de planning verder te optimaliseren?
•    Hoe houden we grip op de toegangs- en wachttijden?

Deze masterclass biedt een interessante combinatie van theorie en praktijk en reikt je modellen, tools en pragmatische oplossingen aan. Je wordt gestimuleerd buiten bestaande kaders te denken en traditionele opvattingen los te laten. Problemen los je immers niet op met dezelfde manier van denken als waarmee ze zijn ontstaan. Binnen de masterclass wordt gewerkt met een praktijkopdracht, zodat je de theorie direct in de dagelijkse praktijk van je eigen ziekenhuis kunt toepassen.

Leerdoelen
Na het volgen van de masterclass weet je hoe je een procesanalyse maakt en ben je voldoende in staat te bepalen welke maatregelen nodig zijn om tot een gewenste oplossing te komen. Je beheerst de belangrijkste concepten, principes, methoden en technieken, zowel kwalitatief als kwantitatief. Tevens ben je in staat deze toe te passen binnen de context van het ziekenhuis.

Afhankelijk van specifieke leervragen vanuit de groep kan door de docenten, uitsluitend in samenspraak met de deelnemers, inhoudelijk worden afgeweken van het programma, als dit het leerresultaat ten goede komt. 
Praktijkopdracht

In de masterclass maak je kennis met de wereld van patiëntenlogistiek en capaciteitsmanagement en de belangrijkste onderliggende concepten, methoden en technieken. De vele voorbeelden uit de praktijk bieden je nieuwe ideeën en concrete handvatten. De praktijkopdracht heeft tot doel om de kennis toe te passen binnen de specifieke context van je ziekenhuis. We zijn ervan overtuigd dat je uiteindelijk het meeste leert door ermee aan de slag te gaan.

De opdracht
De opdracht nodigt je uit tot proces-/ketendenken. Je gaat op basis van data een analyse maken van een processtap (bijvoorbeeld poli, radiologie, functieafdeling, OK, verpleegafdeling) binnen een patiëntenproces en doet dit in relatie tot de voorafgaande of opvolgende processtap. De opdracht bestaat uit twee delen.

Deel 1. Breng het proces en de variabiliteit in kaart 

In het eerste deel van de opdracht ga je het proces en de variabiliteit in kaart brengen van de door jou gekozen processtap:

1.    Maak een schets van het proces, zet hierin jouw gekozen processtap centraal en geeft aan waar de patiënten voor jouw processtap vandaan komen (input) en waar ze naartoe stromen als ze jouw processtap hebben doorlopen (output);
2.    Breng op basis van de verwijs-, registratie-, aanmeld- of aanmaakdatum in beeld (1) het aantal patiënten dat door de tijd heen naar jouw processtap verwezen is en (2) de mate van variabiliteit hierin;
3.    Breng op basis van de afspraak-, operatie-, behandel- of opnamedatum de in beeld (1) het aantal patiënten dat door de tijd heen is gezien, behandeld of opgenomen en (2) de mate van variabiliteit hierin;
4.    Beoordeel de mate van variabiliteit in zowel de verwijzingen als de realisatie, hoe groot is deze, wat is de oorzaak en is er sprake van natuurlijke of onnatuurlijke variabiliteit? 

N.B. Bij deze eerste opdracht moet je door de tijd heen een beeld schetsen van war er in jouw processtap gebeurt en hoe groot de variabiliteit is. Het is hierbij belangrijk om goed na te denken of je dit doet op dag-, week- of maandniveau. Doe je een analyse naar het behalen van de Soncos-normen voor oncologie-patiënten, dan heb je het veelal over dagniveau. Kijk je bijvoorbeeld naar de poli MDL in relatie tot de scopie, dan beoordeel je het waarschijnlijk meer op weekniveau. En wil je een ‘straatje’ beoordelen, waarbij je alles op 1 dag doet, dan kijk je vooral op dagniveau. 

Deel 2. Wat zijn de effecten van de variabiliteit 

In het tweede deel van de opdracht ga je de effecten van de variabiliteit beoordelen voor jouw processtap én in samenhang met de voorafgaande of opvolgende processtap.

5.    Wat is het effect van de variabiliteit in jouw processtap op bijvoorbeeld de toegangs-/wachttijden, productie en een efficiënt gebruik van je resources (personeel, apparatuur, kamers etc.);
6.    In welke mate wordt dit veroorzaakt door de voorafgaande processtap die patiënten verwijst naar jouw processtap;
7.    In welke mate heeft de variabiliteit van jouw processtap effect op de prestaties van de volgende processtap - waar de patiënten vanuit jouw processtap naartoe stromen.

Deel 3. Presenteer de resultaten

Afsluitend presenteer je de resultaten van jouw praktijkopdracht. Hierin toon je de resultaten op de vragen 1 tot en met 7 en sluit je af met een conclusie en advies. De presentatie vindt plaats op de laatste dag van de Masterclass. Houd rekening met een duur van de presentatie van ongeveer 15-20 minuten, inclusief vragen)

Voorbereiding
Voor de praktijkopdracht heb je data nodig van jouw ziekenhuis. Wat heb je minimaal nodig:
1.    Registratienummer of andere ID (afspraaknummer, opnamenummer)
2.    Datum waarop patiënt verwezen/aangemeld is (aanmaak-, registratie- of verwijsdatum)
3.    Datum waarop patiënt geweest is (afspraakdatum, OK-datum, opnamedatum)
4.    Specialisme waartoe de patiënt behoort
5.    Type afspraak, consult, onderzoek, behandeling/ingreep
6.    Diagnose
7.    Uitvoerder 

Verder willen we benadrukken dat een goede basiskennis van Excel een vereiste is. Wat dien je minimaal te beheersen:
1.    De basisfuncties m.b.t. optellen, aftrekken, delen en vermenigvuldigen;
2.    Hoe een formule te maken in Excel (o.a. als-dan-formules en aantal-als-formules);
3.    Hoe een grafiek te maken in Excel;
4.    Hoe een draaitabel te maken in Excel.

Tijdens de Module uitvoeren van een zorglogistieke analyse (blok 1) en de praktijkopdracht heb je deze basiskennis nodig. We adviseren we je hier alvast mee te oefenen, als je deze kennis onvoldoende hebt. Microsoft biedt online gratis diverse videotrainingen aan. Deze vindt u hier!

Afhankelijk van uw kennisniveau worden de onderstaande modules aanbevolen.

  
Literatuurlijst

Relevante literatuur voor blok 1
Sleutelen aan zorgprocessen, een visie op zorglogistiek bedrijfsvoering, Visser, J., Vries, de G., Oratiereeks Erasmus MC. 2005.

De grootte van zorgeenheden: een logistieke benadering, De Bruijn, A.M., Nijman, B.C., Caljouw, M.F., Visser, M.C., Koole, G.M., VU medisch centrum, 2007.

Optimizing patient flow by managing its variability, Litvak, E., 2005.

Relevante literatuur voor blok 2
Integrative practices in hospitals and their impact on patient flow, Drupsteen, J., Van der Vaart, T., Van Donk, D.P., 2013. International Journal of Operations & Production Management, Vol. 33, No. 7, pp. 912-933.

Supply Chain Science, Hopp, W.J., 2003, pp. 7-87.

Relevante literatuur voor blok 3
Hurry up, it´s quiet in the emergency department, Ter Avest, E., Onnes, B.T., Van der Vaart, T. & Land, M., 2018. The Netherlands Journal of Medicine. Vol. 76, No. 1, p. 32-35

A framework for hospital planning and control, In: Van Houdenhoven, M., Health care logistics, the art of balance, PhD thesis, Erasmus Universiteit, 2007, pp. 16-32, Van Houdenhoven, M., Wullink, G., Hans, E.W., Kazemier, G

Acute medical unit design: The impact of rearranged patient flows, Bokhorst, J. A. C. & Van der Vaart, T., 2018. Socio-economic Planning Sciences. Vol. 62, p. 75-83.

Achieving Hospital-wide Patient Flow. IHI White Paper, Rutherford PA, Provost LP, Kotagal UR, Luther K, Anderson A., Cambridge, Massachusetts: Institute for Healthcare Improvement; 2017
 
Overige informatie

Certificaat
Je ontvangt na afloop een certificaat. Dit certificaat wordt alleen uitgereikt indien alle blokken zijn gevolgd en de praktijkopdracht is uitgevoerd.

Kerndocenten
Taco van der Vaart is hoogleraar Supply Chain Management aan de faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). Zijn expertise is logistiek en supply chain management. Sinds 2005 is het voornaamste toepassingsgebied binnen zijn onderzoek de logistiek binnen ziekenhuizen. Hij begeleidt afstudeerders en promovendi die onderzoek doen op het gebied van patiëntenlogistiek in ziekenhuizen en is zelf betrokken bij projecten in de praktijk.

Marcel de Jong is ondernemer en gericht op zorginnovatie op het vlak van capaciteitsmanagement en planning in ziekenhuizen. Hij is onder andere de oprichter van HOTflo, 2TWNTY4 en Hello Planner. Hij heeft meer dan 20 jaar ervaring in ziekenhuizen. Gedurende deze periode heeft hij vele ziekenhuizen begeleid bij het optimaliseren van de patiëntenlogistiek en het inrichten van het capaciteitsmanagement. In nauwe samenwerking met ziekenhuizen en universiteiten doet hij doorlopend onderzoek gericht op de ontwikkeling van innovatieve concepten.

Laptop en Excel
Tijdens de masterclass vragen we je je laptop mee te nemen. Deze dient voorzien te zijn van een WIFI-internetconnectie en Excel (minimaal Excel 2007). Basiservaring met Excel (o.a. werken met formules, grafieken maken en draaitabellen maken) is vereist.

Evaluatie
Wij stellen je mening zeer op prijs. Hierdoor kunnen we de masterclass steeds verder ontwikkelen. Aan het eind van blok 3 vindt een korte mondelinge evaluatie plaats van het gehele programma met de docenten. Verder vragen we je na afloop van de masterclass het evaluatieformulier in te vullen.

Algemene Voorwaarden
Op alle trainingen van de NVZ zijn de algemene voorwaarden van toepassing. 

Contact
Wanneer je nog vragen hebt over de masterclass, kun je contact opnemen met Heleen Steenbeek, coördinator evenementen & trainingen via telefoonnummer 06 12 17 80 90 of mail naar trainingen@nvz-trainingen.nl.